Cư trần lạc đạo phú ” của trần nhân tông, cư trần lạc đạo phú

Trong quy trình hình thành và cách tân và phát triển Phật giáo Đại Việt, Thiền phái Trúc Lâm sẽ gắn chặt với tâm tư tình cảm nhân dân, biểu đạt đạo lý tình bạn và tạo nên sức bạo dạn toàn dân chiến thắng quân thù. Quan trọng đặc biệt hơn, tư tưởng Thiền phái không chỉ tạm dừng ở giá trị đó mà còn nhằm lại mang lại hậu nuốm một giá chỉ trị văn hóa tư tưởng đi sâu vào triết lý, đạo đức nghề nghiệp nhân sinh của dân tộc. Một trong những đại biểu khai sáng và đánh giá tư tưởng Thiền phái Trúc Lâm là Sơ Tổ Điều ngự Giác Hoàng nai lưng Nhân Tông. Ông đã vướng lại một vệt ấn giá chỉ trị trung tâm linh thiền đạo qua sự nghiệp sáng tác văn chương khá thiết bị sộ, có khá nhiều đóng góp mang đến văn học tập trung đại nói chung, văn học tập Phật giáo Thiền tông nói riêng. Việc tim hiểu cực hiếm Cư è lạc đạo phú của nai lưng Nhân Tông vẫn cho chúng ta có cái nhìn đúng đắn về tư tưởng Thiền học tập được phản chiếu qua ở Thiền phái và ý thức tự chủ của dân tộc bản địa Đại Việt qua văn hóa, văn học, ngữ điệu chữ Nôm và phần đa xúc cảm thực tâm trước quê nhà đất nước.

 

1. Đôi nét về tác giả, tác phẩm:

Không đề nghị ngẫu nhiên lịch sử tôn vinh trần Nhân Tông là vị anh hùng, là bên văn hoá của dân tộc. Ông hiện ra và lớn lên trên quê nhà Đại Việt hào hùng vào trong thời gian tháng phụ thân ông đã có tác dụng nền số đông chiến công lẫy lừng, đánh Tống bình Nguyên. Là nhỏ đầu của è Thánh Tông, sinh ngày 11 mon mười một năm Mậu Ngọ (1258), ông làm vua từ năm Kỷ mão (1279), đến năm 1293 thì dường ngôi mang đến con, và nghiên cứu và phân tích Phật học. Nhưng mãi mang đến 1298, ông bắt đầu thật sự mặc áo cà sa thuyết pháp độ sinh khắp nơi, làm Tổ Trúc Lâm và được nhân dân tôn vinh là Phật Điều Ngự Giác Hoàng. Tăm tiếng ông gắn liền hai cuộc chiến tranh thần thánh chống quân Nguyên Mông chỉ tất cả ở Việt Nam. Ông là 1 vị vua, mặt khác là thiền sư - thi sĩ, với một chổ chính giữa hồn chân chất của một nông dân thực thụ trái là khác biệt vô nhị.

Thơ văn Lý Trần, tập II ghi dìm ông là “nhà văn hoá, nhà thơ xuất nhan sắc ở vắt kỷ XIII. Ông đang sáng lập ra mẫu Thiền Trúc Lâm ngơi nghỉ Việt Nam, đáp ứng một nhu yếu sinh hoạt lòng tin của người việt đương thời, mặt khác cũng nhằm góp thêm phần vào chế tạo một nước Đại Việt bao gồm quy mô bề thế, có văn hoá độc lập, kháng lại hồ hết ngoại lai, phi dân tộc.”(1) sau khi nhường ngôi đến con, có tác dụng Thái thượng hoàng và làm Tổ Trúc Lâm hoằng pháp độ sinh. Điều này sách Tam Tổ thực lục nói “Điều Ngự đi khắp đông đảo nẻo thôn quê, khuyên răn dân phá bỏ các dâm trường đoản cú và thực hành thực tế giáo lý Thập thiện”(2). Cũng chủ yếu con người với khá nhiều trọng trách như vậy nên sự nghiệp biến đổi của ông hơi phong phú. đầy đủ tác phẩm này đã phản ánh đúng bốn tưởng của è cổ Nhân Tông như: trần Nhân Tông thi tập, Tăng già toái sự, Đại hương thơm Hải ấn thi tập, Thạch thất mỵ ngữ… Đáng để ý nhất là nhị tác phẩm chữ thời xưa Cư è lạc đạo phú, Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca không chỉ là có cực hiếm về phương diện nội dung tứ tưởng Thiền học mà còn góp phần cắm cái mốc cho sự trở nên tân tiến tiếng Việt trong lịch sử dân tộc văn học tập dân tộc. Là một áng văn Nôm được viết theo thể phú tất cả 10 hội, viết về tư tưởng Thiền: sinh sống đời nhưng mà vui với đạo mang tên chính thức Cư nai lưng lạc đạo phú. Nói theo cách khác tác phẩm này là phiên bản tuyên ngôn của tuyến phố sống đạo nhưng Phật giáo Đại Việt đã đề ra và bỏ ra phối tổng thể tư tưởng, cuộc sống người dân thời điểm bấy giờ. Nó cũng là trong những tác phẩm được giới nghiên cứu Phật giáo và văn hoá dân tộc việt nam quan trung tâm khá quánh biệt, được trích dẫn đích danh khi thiền sư Chân Nguyên trình diễn cho vua Lê chủ yếu Hoà vào khoảng trong thời hạn 1692 trong kiến tính thành Phật lục (3). Cũng chính vì thế, nó góp thêm phần tác động vào sự trường thọ và ảnh hưởng của nó trong quá trình truyền đạt tư tưởng Thiền học tập Việt Nam. Theo Lê bạo gan Thát (4), bản in xưa tuyệt nhất của thành phầm này năm là vào 1745 vị Sa di ni Diệu Liên vâng lệnh thầy mình in lại và phiên bản gỗ bảo quản ở chùa Liên Hoa - Thăng Long. Nó được in hẳn nhiên Vịnh Vân yên tự phú của Huyền Quang với Ngộ đạo nhân duyên kệ của bàn chân Nguyên. Câu hỏi in kèm như thế, chứng minh văn bản mà sư ni Diệu Liên dùng để in phải đến từ một truyền bạn dạng của Chân Nguyên, tức là phiên bản của nửa cuối thế kỷ thứ XVII. Trường đoản cú đây, sự việc truyền bản của Cư trần lạc đạo phú hơi rõ ràng. Trong lời dẫn bạn dạng in 1930 vào Thiền tông bản hạnh, thiền sư Thanh khô hanh (1840 – 1936) cho biết thêm vào năm Gia Long sản phẩm 12 (1814) phiên bản Thiền tông phiên bản hạnh đã làm được in lại và cùng rất nó chắc hẳn rằng phải gồm Cư trằn lạc đạo phú và Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca. Rộng nữa, khi lập phiên bản mục lục những kinh sách Phật giáo trong Đạo giáo nguyên lưu lại quyển thượng tờ 5aa, An Thiên bao gồm ghi tên một thành tích Trần triều thập hội lục. Rõ ràng, Thập hội lục của triều Trần chính là 10 hội của Cư è cổ lạc đạo phú.

2. Giá trị nội dung tứ tưởng Thiền học bài xích Cư trằn lạc đạo phú

Toàn bài gồm 10 hội, mỗi hội đàn hồi co dãn từ 13 câu (Hội thứ ba và bốn) tính đến 30 câu. Cùng mỗi hội gieo một vần, các hội chẳn gieo vần bằng và các hội lẻ gieo vần trắc. Cuối hội máy mười thì có thêm bài kệ theo thể thất ngôn tứ tuyệt bằng văn bản Hán. Có thể xem bài bác kệ sinh sống cuối tác phẩm đã biểu lộ chủ đề bốn tưởng thiền học tập của bài bác phú, bên cạnh đó là đại lý lý luận hình thành chủ thuyết “Cư trần lạc đạo” của Thiền phái Trúc Lâm.

2.1. Công ty thuyết Cư trằn lạc đạo:

Ta thấy, trước khi hình thành chủ thuyết Cư nai lưng lạc đạo, thì nai lưng Thái Tông tín đồ đặt nền móng tứ tưởng cho Thiền phái Trúc Lâm, sẽ chọn phiên bản kinh Kim cương cứng và gớm Kim cưng cửng tam muội chú giải để gia công cơ sở trình bày biện tâm, tiến hành đời sống hướng nội trước một bối cảnh lịch sử hào hùng cả dân tộc bản địa ra mức độ chấn hưng khu đất nước. Theo nguyên tắc duyên khởi của tư tưởng Hoa Nghiêm, chén bát Nhã, Viên Giác thì phiên bản thân từng thành viên không thể từ bỏ tồn tại hòa bình mà không tồn tại sự contact khác bao quanh con người, nhất là giai đoạn toàn nước đang xuất bản và trở nên tân tiến trên mọi nghành nghề thì lại càng có tương đối nhiều mối tương tác để giải quyết và xử lý và xử lý. Vị vậy, những thành viên Thiền phái chủ trương bổ sung thêm một trong những quan điểm được đúc rút từ các bản kinh Đại thừa nói trên để gia công cơ sở lý luận sinh sản tiền đề hình thành công ty thuyết Cư è lạc đạo giao hàng cho mặt đường lối chuyển động Thiền phái, góp thêm phần xây dựng phát triển đất nước:

“Cư trằn lạc đạo thả tùy duyên, Cơ tắc xan hề khốn tắc miên.

Xem thêm: Top 17 Shop Mỹ Phẩm Đà Nẵng Uy Tín Cho Phái Đẹp, Nên Mua Mỹ Phẩm Chính Hãng Ở Đâu

Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch, Đối cảnh vô trọng điểm mạc vấn thiền.” (Cư trần vui đạo hãy tùy duyên, Đói cứ ăn no, mệt mỏi ngủ liền.

Báu sẵn trong công ty thôi ngoài kiếm, Vô chổ chính giữa trước cảnh hỏi gì thiền.) (5) Thực tế, vào những năm trước và sau triều Lý tức là 1009, 1020, 1034, 1295 các bản Kinh Đại thừa đã làm được truyền vào việt nam và mãi mang đến năm 1295 vua Trần mới cho xung khắc in rộng lớn rãi. Phật giáo thời Lý Trần thịnh vượng với việc các vua đứng ra lập thêm Thiền phái. Lý Thánh Tông lập ra phái Thảo Đường với chủ trương tùy tục. Trằn Nhân Tông lập ra phái Trúc Lâm không chỉ là chủ trương tùy tục mà còn nhập vậy tích cực(6). Điều đáng nói là không như các Thiền phái trung quốc chủ trương bất lập văn tự, Thiền phái Trúc Lâm vẫn lấy vấn đề nghiên cứu, học tập bom tấn để làm đại lý y cứ việc hành trì hội chứng ngộ. Đọc lại cục bộ văn phiên bản của Thiền phái Trúc Lâm, chúng ta sẽ thấy những bản kinh như Kim Cương, Kim cương cứng tam muội chú giải, Lăng Nghiêm, chén bát Nhã, Hoa Nghiêm được coi là cơ sở lý luận để hình thành đề xuất chủ thuyết Cư nai lưng lạc đạo và bỏ ra phối cục bộ tư tưởng Thiền phái. Bằng cách này hay biện pháp khác, những thiền gia, thiền sư đang tham cứu, giảng thuyết đạo lý thiền trên cơ sở Thiền - Giáo song hành. Trước đó, trằn Thái Tông đang y cứ vào kinh điển Đại thừa, nhất là khiếp Kim cương cứng và Kim cương cứng tam muội chú giải để gia công cơ sở xử lý các vụ việc lý luận và trong thực tiễn đang xảy ra trước cuộc sống. Tuệ Trung vẫn y cứ kinh chén bát Nhã, Hoa Nghiêm diễn giải quan điểm tùy tục của thường Chiếu thành Hòa quang đãng đồng trần để chấn hưng nước nhà và đạo pháp. Con người cần quay về sống thực tại bây giờ và trên đây. Như vậy, thực trên vốn vô thường, huyễn ảo trở nên dịch theo bốn duy riêng biệt của bé người. Cho dù Phật giáo tuyên cha thực tại là Không, không trong nghĩa ko phân biệt, không tồn tại sự tham gia của luận lý, của các thức, chứ chưa hẳn là hư vô, trống rỗng; loại thực trên này được kinh Lăng Già chứng thực “Thế giới của hỏng ngụy này đó là thường hằng, chính là chân lý”. Tay nghề cho thấy, thể chứng thực tại một phương pháp trọn vẹn bao giờ tâm thức bước thoát ra khỏi vòng luẩn quẩn sáng tỏ “nhị kiến” để an nhiên từ bỏ tại mà lại Trần Nhân Tông trọng tâm đắc vào Thượng sĩ hành trạng “Ta trộn lẫn cùng vậy tục, hòa cùng ánh sáng, so với mọi vật trước đó chưa từng xúc phạm tuyệt trái ngược”. Vào hội lắp thêm nhất, ông xác minh rõ:

“Mình ngồi thành thị;

Nết dụng đánh lâm,

Muôn nghiệp an nhàn lặng an nhàn thể tính;

Nửa ngày rồi tự tại thân tâm”(7)

Thực tại ấy lừng lựng ra đấy, tự xưa đến

nay, phô bày đông đảo nơi, những lúc mà Trần Nhân

Tông cho là tùy duyên mà vui với đạo trong

Cư nai lưng lạc đạo phú. Thể xác thực tại là

thể triệu chứng Phật tâm, là tự trên giải thoát Niết

bàn tức thì giữa cái đời, quả như tinh thần

Hòa quang quẻ đồng nai lưng của Tuệ Trung:

“Cơ tắc xan hề hòa la phạn, Khốn tắc miên hề hà hữu hương. Hứng thời xuy hề vô khổng địch, Tĩnh xứ phần hề giải bay hương”. (Đói thì ăn uống chừ, cơm trắng tùy ý, mệt mỏi thì ăn chừ, làng không làng Hứng lên chừ, thổi sáo không lỗ, Lắng xuống chừ, đốt giải thoát hương) (8) vì đó, họ chẳng bao gồm gì ngạc nhiên khi è cổ Nhân Tông viết “Cư trần lạc đạo phú” và “Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca” và những tác phẩm không giống nữa, trong những số ấy giá trị giải thích “Cư è lạc đạo” đổi mới hệ tư tưởng chủ yếu cho Thiền phái Trúc Lâm hoạt động trong một bối cảnh lịch sử nước ta luôn phải đối diện các trận chiến tranh vệ quốc vừa xảy ra. Không chỉ ba lần quân dân ta thắng lợi quân Nguyên Mông mà lại đến vắt kỷ lắp thêm XVIII cùng với những chiến thắng Ngọc Hồi, Đống Đa oanh liệt của quân dân Tây Sơn, vào đó rất nổi bật những gương mặt Phật tử tự nhận mình là fan thừa kế truyền thống lâu đời Trúc Lâm như Thượng thư tỉnh giấc Phái Hầu Ngô Thì Nhậm - thiền sư Hải Lượng, hương thơm Lĩnh Bá, ts Nguyễn Đăng Sở là thiền sư Hải Âu… (9). Theo Đoàn Thị Thu Vân trong bài bác Tuệ Trung Thượng sĩ với Thiền phong đời è cổ (10) thì ý thức bài kệ cũng là tôn chỉ của Sơ Tổ và là tứ tưởng đồng bộ của Thiền phái được diễn đạt qua tư điểm: 1. Hãy buộc phải sống hòa tâm hồn với đời, không câu chấp. 2. Hành vi tùy duyên, tức là làm câu hỏi cần làm, đúng vào khi phải có tác dụng và ko trái quy biện pháp tự nhiên. 3. đầy niềm tin vào mình, quay trở lại khơi dậy tiềm lực của thiết yếu mình, không tìm kiếm cầu tha lực. 4. Không quân lính vào bất kể cái gì, cho dù Thiền tốt Phật”. Để được như vậy, những nhà bốn tưởng Thiền phái đã gồm cả thừa trình chuyển động và đúc kết từ thực tiễn trong các bước hình thành tư tưởng Cư trằn lạc đạo đi từ bỏ tùy tục của thường Chiếu, rồi mang đến biện trọng điểm của trằn Thái Tông chuyển sang hòa quang đãng đồng trằn của Thượng sĩ ở đầu cuối là tùy duyên lạc đạo của trần Nhân Tông.

Thực tế, cuối đời Lý đầu Trần, việt nam phải đối diện các vấn đề phệ hoảng khiến cho thiền sư Đạo Huệ than “Loạn lạc tứ tung do tham ái cơ mà tới” (11). Những người dân có ưu tư đối với tiền đồ dân tộc bản địa và Phật giáo như Trí Bảo, Tín Học, Trí đàng hoàng đã đưa ra biện pháp kêu gọi mọi fan đừng để lợi nhiễm thu hút vào cơn lốc tham ái. Ái là nói lên xu hướng mang tính cá thể chủ động. Còn nhiễm nói đến sự ảnh hưởng giữa cá nhân và tập thể mà đôi khi phiên bản thân không làm chủ được dẫn đến tệ nàn tham nhũng mang tính chất hệ thống. Biện pháp giải quyết và xử lý là kêu gọi “Có lợi bao gồm nhiễm thì ý trung nhân tát không làm; ko lợi, ko nhiễm thì bồ tát làm” (12) nhằm mục đích cứu vãn lớn hoảng. Những thiền sư quy trình tiến độ này đã gồm ý thức đi kiếm một phía đi new cho Phật giáo. Kết quả, Thiền phái Thảo Đường, Trúc Lâm ra đời, giới xuất gia không thể đóng khung hoạt động trong ngôi chùa, chúng ta cũng kết phù hợp với Phật tử tham tối ưu tác làng hội. Cuộc sống đời thường của giới xuất gia từ đây nặng tính nắm tục. Nhà trương tùy tục sinh ra và đi vào đời sống thực tiễn. Ta thấy tức thì trong hội sản phẩm hai, trần Nhân Tông kêu gọi thực thi đạo đức bỏ xan tham, đừng bao gồm cầu danh, sống cuộc sống đời thường giản dị, tiết kiệm ngân sách để đối trị tham nhũng:

“Dừng hết tham sân bắt đầu lảu lòng mầu viên giác”, tốt “Cầm giới hạnh, địch vô thường, nào có sá cầu danh cung cấp chác; Ăn rau xanh trái, nghiệp miệng chẳng hiềm thửa đắng cay” (Hội máy hai) (13).

Sống vào một làng mạc hội loạn ly, vào trong thời điểm tháng cuối đời Lý, quãng đời đầu Trần, giới Phật giáo đề nghị ý thức về mình để có thái độ sống biết dữ đạo cùng gánh vác câu hỏi đời. ý kiến của ông là bắt buộc tùy tục. Tùy tục là sinh sống theo với đời nhưng vẫn giác ngộ. Điểm này, trước đó Trường Nguyên cũng bàn mang đến với tư tưởng Tại quang quẻ tại trần, nhưng vì sao vì sao thì ngôi trường Nguyên không phát biểu rõ. Với Thường Chiếu đã xẻ sung bằng cách diễn đạt hơi rõ với cách nhìn tùy tục khi tín đồ học trò hỏi về pháp thân “Tại rứa vi nhân thân;

Tâm vi Như Lai tạng. Chiếu diệu thả vô phương;

Tầm bỏ ra cánh xuất xắc khoáng.” (Ở núm là nhân thân; trung ương là Như Lai tạng. Chiếu dọi mọi muôn phương; trường hợp tìm không thấy bóng.) (14). Pháp thân tuyệt tự tính giác ngộ được thường xuyên Chiếu hotline là Như Lai tạng thì tồn tại mọi nơi. Có điều, con fan tồn trên qua xác thân ngũ uẩn, bài toán xác lập xác thân trở nên đặc trưng đối cùng với ông. è cổ Thái Tông về sau cũng chú trọng sự việc sắc thân khi đi kiếm sự giác ngộ. Quan tiền điểm này có được là do Thường Chiếu và các nhà bốn tưởng Thiền phái vẫn biết y cứ vào tư tưởng Đại phương quảng Hoa Nghiêm gớm số 52 ĐTK 279 tờ 275b 17-18 “Một là tất cả, toàn bộ là một” để gia công cơ sở lý luận, độc nhất là vận dụng vào đời sống, thực thi quá trình hộ nước an dân: “Như một lỗ chân lông mà biểu hiện đủ pháp giới thì toàn bộ lỗ chân lông đều như thế. Nên tìm hiểu tâm ko thì không một kẽ hở nào không là thân Phật” (15). Vậy, pháp thân chính là Phật thân, là thân sinh diệt của nhỏ người. Đây là điểm mới của thường Chiếu cùng Trần Nhân Tông muốn xác minh “Bụt sinh sống trong nhà; chẳng đề xuất tìm xa; Nhân khuấy bạn dạng nên ta tra cứu Bụt; Đến cốc hay Bụt chỉn là ta” (Hội đồ vật năm) (16). Nhỏ người có thể giác ngộ ngay lập tức trong đời sống thường nhật của bao gồm mình.

Khi đề ra chủ trương tùy tục, ngoài câu hỏi y cứ nhiều bản kinh Đại thừa, rõ nét nhất vẫn luôn là Hoa Nghiêm, thường xuyên Chiếu và sau đây Tuệ Trung, Thái Tông và Trần Nhân Tông còn thừa kế cả một vượt trình chuẩn bị của hai chiếc thiền Pháp Vân và Kiến Sơ như thể xu thế cải tiến và phát triển tất yếu của bốn tưởng Phật giáo vn trong chiếc chảy lịch sử vẻ vang của dân tộc. Một xu núm Phật giáo bắt đầu mà mỗi một khi càng dấn mạnh rõ nét vai trò của xác thân tồn tại trong thừa trình đi tìm sự giác ngộ, hay nói cách khác là tất yêu giác ngộ trường hợp từ bỏ mình thân con người. Chân lý chỉ hiện tại khởi cho bất kể ai tìm thấy trong cuộc sống thực, chứ không nơi đâu xa cả. Và như thế, dù tăng tuyệt tục sống trong chùa hay bên cạnh xã hội đều hoàn toàn có thể ngộ đạo. Điều này cung cấp một cửa hàng lý luận mới cho một nền Phật giáo new đang sinh ra với chủ thuyết Cư è lạc đạo mà lại Trần Nhân Tông đề xướng. Trước mắt, công ty trương tùy tục được những người kế thừa mẫu thiền của thường xuyên Chiếu đa số là cư sĩ như Thông Thiền, qua Tức Lự, lại chạm chán Ứng Thuận, tự Ứng Thuận qua Tiêu Diêu, lại gặp Tuệ Trung kể cả các vua đầu đơn vị Trần vận dụng để bay cảnh phân ly cùng đánh rã đế chế Nguyên Mông ra khỏi đất nước. Trong đó, Tuệ Trung là người dân có sự góp sức lớn cho nước nhà qua hai trận đánh chống quân Nguyên Mông cùng cũng là người truyền tâm ấn đến Sơ Tổ Trúc Lâm. Cùng Trần Nhân Tông xúc tiến chủ thuyết Cư trằn lạc đạo làm tứ tưởng chính cho tất cả Thiền phái hoạt động.

Rõ ràng, Phật giáo là cuộc sống, không tồn tại sự phân biệt bất kể thành phần nào trong xã hội. Phật giáo là gì, đó là quá trình đi tìm kiếm chân lý. đạo lý thì không bên trong Phật giáo mà phía trong cuộc sống. Từ đây, chúng ta không không thể tinh được gì khi è cổ Nhân Tông gây ra chủ thuyết Cư è lạc đạo để triển khai tôn chỉ vận động Thiền phái. Thông qua bài phú Cư trần lạc đạo, tứ tưởng sống đời mà lại vui cùng với đạo, càng làm cho sáng tỏ lòng tin tùy duyên nhằm con fan an trú với đạo. Ngay câu bắt đầu của hội trang bị nhất, Sơ Tổ đã cho thấy thêm phạm trù đời cùng đạo được xác minh theo cách nhìn mới mà các Thiền phái trung quốc chưa từng nói “Mình ngồi thành thị, nết dụng sơn lâm”. Ta rất có thể hiểu đời là thành thị, đạo là là sơn lâm. Tuy vậy, cuộc sống thực tiễn mang đến thấy, một fan dù sinh sống thành thị đảm nhận bao nhiêu câu hỏi đời, tuy nhiên họ biết xử lý công việc với lòng trong sáng chẳng không giống gì làm việc núi rừng. Đây chính là quan điểm “chẳng buộc phải đại ẩn, đái ẩn, không phân biệt tại gia, xuất gia” như trằn Thái Tông khuyến cáo trong Thiền tông chỉ phái mạnh tự. Xưa nay, mọi người đều biết đại ẩn đó là sống ngơi nghỉ thành thị nhộn nhịp mà giữ lại lòng trong sáng, còn đái ẩn là sống nghỉ ngơi núi rừng để trau dồi bạn dạng thân đến chỗ hoàn thiện. Fan Phật tử Đại Việt thời è chỉ tùy duyên, tùy thuận vào mối contact phân công của thôn hội theo khả năng của chính mình mà diễn tả đời sinh sống đạo bởi cách:

“Dứt trừ nhân ngã, thế ra thực tướng tá Kim cương;

Dừng không còn tham sân mới lảu lòng mầu Viên giác” (Hội sản phẩm hai).

Thế nên, Thái Tông đã thực hiện lời khuyên răn của Quốc sư Phù Vân mà đã đạt được được sự giác ngộ. Từ bỏ đó, è Nhân Tông đến rằng chưa hẳn đến núi Cánh Diều của yên Tử giỏi tại am Sạn của Đông sơn mà tất cả sự giác ngộ:

“Áng tứ tài tính sáng sủa chẳng tham, há vị ở Cánh Diều yên Tử Răn thanh sắc niềm dừng chẳng chuyển, lọ bỏ ra ngồi am Sạn non Đông” (17) gần như danh lam thắng cảnh ấy như Cánh Diều im Tử và am Sạn non Đông chỉ cần nơi con bạn quy hướng, ngắm nhìn vẻ đẹp của đất nước mà tu trọng tâm dưỡng tính, như Huyền Quang đang họa trong bài Vịnh Vân lặng tự phú:

“Ngồi đỉnh Vân Tiêu; Cưỡi đùa Cánh Diều. Coi Đông tô tựa hòn kim lục; coi Đông Hải tựa miệng con ngao”(18).

Sự giác ngộ hiện hữu ngay giữa đời. Tuy nhiên, Nhân Tông không cực đoan phủ nhận cuộc sống thanh tịnh của rừng núi, chính vua đã các lần vào núi lặng Tử, Vũ Lâm nhằm an trú trung ương thức nhưng ta phiêu lưu trong Đắc thú lâm tuyền thành đạo ca: “Vượn mừng hủ hỷ;

Làm bạn cùng ta. Vắng ngắt vẻ nghìn kia; Thân lòng tin vui xả” (19).

Như vậy, vấn đề đặc biệt không nên là sinh sống ở tỉnh thành hay núi rừng mà lại giác ngộ, duy nhất là sinh hoạt giữa cuộc đời trần tục giác ngộ mới đáng thiệt tự hào. Chính bản thân è Nhân Tông là 1 người tìm thấy giác tỉnh ngay hầu hết ngày với cương vị bên lãnh đạo tối cao sẽ ráo riết sẵn sàng đối phó trận chiến tranh vị Hốt vớ Liệt tiến hành vào năm 1287 cùng nhất là rơi vào hoàn cảnh thời điểm khi bà bầu vua Nhân Tông mất như sử liệu ghi (20). Rõ ràng, giữa bao nhiêu dịch chuyển và phiền lụy của cuộc đời, con bạn vẫn rất có thể chuyển hóa thân tâm “muôn nghiệp lặng, nhàn nhã thể tính” không khác gì Pháp Loa nói trong bài bác kệ Thị tịch. Khi con bạn cắt đứt vạn duyên hão huyền, tức là đoạn tận các nghiệp để chấm dứt hệ lụy:

“Vạn duyên tiệt đoạn độc nhất thân nhàn, Tứ thập dư niên mộng ảo gian.

Trân trọng chư nhân hưu tá văn,

Ná biên phong nguyệt cánh hoàn khoan.” (Một thân nhàn rỗi nhã xong xuôi muôn duyên, Hơn tứ mươi năm gần như hão huyền. Nhân bảo các người đừng gạn hỏi, bên kia trăng gió rộng lớn vô biên) (21) Phật luôn luôn hóa hiện thân đời, từng người chỉ việc đoạn xan tham, sống đạo đức nghề nghiệp nhân nghĩa với những người khác thì ai cũng là Phật mê thích Ca, Phật Di Lặc. Đây là giá trị thiết thực mà tứ tưởng Cư nai lưng lạc đạo mang lại:

“Tích nhân nghì, tu đạo đức, ai giỏi này chẳng mê thích Ca, cụ giới hạnh, đoạn ganh tham, chỉn thực ấy là Di Lặc” (22) Phật giáo bên dưới thời Trúc Lâm là thế. Người Phật tử có thể sống và biến những vị Phật như đam mê Ca với Di Lặc. Thiết yếu tư tưởng này mới ảnh hưởng tác động vào tâm thức mọi bạn với mọi kĩ năng tự tin, đầy khả năng sáng chế tạo để cống hiến. Đây chính là tinh thần nhập thế tích cực và lành mạnh mà Thiền phái vẫn thành tựu.

2.2. Niềm tin nhập thế:

Tinh thần nhập cầm của Thiền phái Trúc Lâm trở thành một trong những đặc trưng rất nổi bật của Thiền tông nước ta khi nhìn nhận nó trong chiếc chảy lịch sử dân tộc nước nhà. Trong bài viết “Tìm gọi về trần Nhân Tông, vị sáng sủa Tổ sáng sủa lập dòng Thiền Trúc Lâm”, Mạn Đà La phát biểu “Tinh thần của Thiền học Trúc Lâm là thiền học dân tộc, nghĩa là một trong những mặt không dứt phát triển tận cùng kĩ năng giác ngộ giải thoát nhằm vươn lên đỉnh cao của bé người: thức tỉnh giải thoát trả toàn; mặt khác, không chấm dứt tích cực, xây dựng mạnh khỏe cho bọn chúng sinh bằng phương pháp trước hết giao hàng đất nước, dân tộc những người gần mình với có ân nghĩa đối với cuộc sống thường ngày của mình” ”(23) Thiền phái Trúc Lâm sẽ nhập nắm cùng dân tộc trong sự nghiệp cải cách và phát triển đất nước. Thực ra, ý thức nhập vắt đã bao gồm từ thời Mâu Tử khi đạo phật mới du nhập, nhưng bắt buộc đến Phật giáo đời trằn với Thiền phái Trúc Lâm thì tinh thần nhập thế new được phát huy cao độ. Nó không chỉ tạo ra bản sắc Thiền tông Đại Việt mà còn tác động mạnh bạo vào đời sống thiết yếu trị văn hóa xã hội nước nhà. Bài toán định hướng bảo đảm chủ quyền dân tộc, không ngừng mở rộng biên cương, chấn hưng văn hóa truyền thống Đại Việt ở trong phòng Trần đều mang dấu ấn quan điểm Phật giáo, duy nhất là tư tưởng tùy duyên cơ mà vui với đạo của Thiền phái. Sự thành công trong phòng Trần là có các ông vua lãnh đạo tổ quốc biết vận dụng tư tưởng Cư trần lạc đạo để huy động sức khỏe đoàn kết toàn dân. Tiềm lực dân tộc bản địa trước hết nằm tại vị trí lòng yêu thương nước của toàn dân để gây ra Đại Việt thành một giang sơn hùng cường mà không có một thế lực nào ngăn cản được.