Phật hiệu này được kể đến đầu tiên trong cuốn sách “Những đái luận về nghệ thuật An Nam” (1944) cùng sách “Nghệ thuật Việt Nam” (1954) của học trả L.Bezacier lúc ông triển khai khai quật ngôi chùa khoảng năm (1937 – 1940) dựa vào vị trí đặt pho tượng. Mặc dù nhiên, cách bài trí tượng thờ khi ông mang lại khảo cứu vãn và khai quật là Phật điện được xây dừng thuộc thời Hậu Lê (thế kỷ XVII). Trước khi học giả người Pháp về khai quật khảo cổ ngôi chùa này, thì học trả Trần Trọng Kim đang đi vào đây mày mò và hotline tên là tượng đức Phật nắm Tôn (tức ưng ý Ca Mâu Ni), thuộc với công dụng nghiên cứu này còn có PGS. TS.Trần Lâm Biền.
Bạn đang xem: Tượng phật a di đà chùa phật tích
Trên trang của cục Nhiếp Ảnh Mỹ thuật cùng Triển lãm, Bộ văn hóa Thể thao và du ngoạn đăng tải bài bác viếtvề Bảovật non sông này cũng viết “Theo những phân tích đã được chào làng mới trên đây nhất thì pho tượng được thờ trong tháp chùa Phật Tích hotline tên là Đại Nhật Như Lai. Ngài là chủ tôn được Kim cưng cửng giới cùng Thai Tạng giới Mật Tông cùng tôn thờ. Mật Tông đến rằng: Đại Nhật Như Lai chính là pháp thân Phật “Tỳ Lô giá Na”. Đại Nhật ghê sớ viết: Phạn âm Tỳ Lô giá Na là tên thường gọi khác của chữ “Nhật” (tức từ vứt tối tăm đưa về ánh sáng). Đại Nhật có nghĩa là chiếu sáng sủa rõ không còn thảy những nơi). Và điều này, rất có thể liên hệ mang đến tên húy “Nhật Tôn” của vua Lý Thánh Tông.”
Về quan tiền điểm cho rằng pho tượng chùa Phật tích không phải đức A Di Đà mà là đức Tỳ Lô giá bán Na vì thời kỳ này tác động của Thiền hay những kinh Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm, Diệu Pháp Liên Hoa… thì có lẽ quan đặc điểm này chưa đúng mực vì ngay gớm Hoa Nghiêm cỗ kinh ảnh hưởng lớn đến bốn tưởng với cả nghệ thuật và thẩm mỹ Phật giáo ở các thời kỳ Đường, Ngũ Đại Thập Quốc, Lý thì Phẩm Kinh nổi tiếng nhất phải kể tới Phổ thánh thiện Hạnh Nguyện Vương tuy nhiên Phẩm này phần cuối cũng khuyến khích về cực Lạc quốc (thậm chí đến đầu thế kỷ XX phẩm này được Ấn quang quẻ Đại sư xếp vào vào Ngũ tởm Tịnh Độ).
Trong các văn bản, văn tương khắc đời Lý còn còn sót lại thì đức A Di Đà xuất hiện không ít như bia Sùng Thiện Diên Linh và quan trọng đặc biệt một bạn dạng văn xung khắc thuộc hàng sớm bậc nhất thời Lý còn tìm được là bản A Di Đà Phật tụng 阿彌陀佛頌, đây là văn phiên bản khắc bên trên bệ tượng Phật miếu Hoàng Kim hay có cách gọi khác là chùa Một Mái thôn Hoàng Ngô thị trấn Quốc oai phong tỉnh Hà Tây cũ.
Văn bản được tự khắc ngay sau khi tạc pho tượng A Di Đà vào thời điểm năm Hội Phong lắp thêm 8 (1099). Bia miếu Hoàng Kim còn nêu chính danh ngài Thiền sư Trì bát thế hệ trang bị 12 mẫu Tỳ Ni Đa Lưu bỏ ra Thiền tông có nghĩa là việc phổ cập của thiền tông và các Kinh Đại Phương Quảng Hoa Nghiêm… không còn cản trở Tịnh Độ cùng Phật A Di Đà trên Đại Việt thời gian đó.
Một số chủ kiến khác cho rằng khuynh hướng Tịnh Độ là xuất hiện sau này tuy thế qua những thống kê về những loại tượng Phật, người tình tát trên hang đá Long Môn khét tiếng thời phái nam Bắc triều, Tùy Đường triều thì con số tượng Phật A Di Đà và ý trung nhân tát Quan nắm Âm đứng hàng đầu thể hiện nay khuynh hướng thịnh hành thời kia ở Đông Á với cả về về sau tại Đại Việt vì văn hóa nghệ thuật Lý Trần ảnh hưởng rõ nét của Đại Đường với Ngũ Đại Thập Quốc.
(theo bảng thống kê theo Lược sử Phật giáo Trung Quốc, người sáng tác Viên Trí).
Bảng thống kê số lượng tượng:
Bảng thống kê chủng nhiều loại tượng:
Tuy nhiên tại đây lại xuất hiện một vụ việc khác, sẽ là pho tượng A Di Đà được định danh xác thực bằng văn bản tại miếu Hoàng Kim thì lại có y phục không giống với pho Phật Tích một chút nhưng rất tương đương với các pho tượng A Di Đà cổ trên Nhật hoặc Đại Liêu Quốc một quốc gia khá đồng đại và có nền Tịnh Độ Tông hết sức phát triển.
Nhưng phong thái Thủ ấn của những tượng A Di Đà từ thời điểm cuối thời Đường trong tương lai và cả tượng tại Đại Liêu tuyệt Nhật bạn dạng mà shop chúng tôi thấy bao gồm kiểu y phục như thể với pho miếu Hoàng Kim thì các Ngài lại được tạc kết A Di Đà Định ấn (hai tay cài chéo cánh nhau, doạng thẳng nhị ngón loại cùng va đầu ngón, dựng thẳng long thân của hai ngón chỏ sao cho hai đầu ngón chỏ va ngón cái, bên cạnh đó ngón út, ngón vô danh, ngón giữa toàn bộ 6 ngón toàn bộ cài chéo nhau dính lót ngón chiếc và ngón trỏ. Thể hiện ý nghĩa chúng sinh trong 6 nẻo được 4 trí bồ Đề – đoạn giải nghĩa này mang theo khảo cứu của cầm cư sĩ Huyền Thanh).
Ngoài ra lại còn có A Di Đà Cửu Phẩm ấn tức 9 thủ ấn tương ứng với 9 bậc hóa sinh sang cực Lạc trường đoản cú Thượng Phẩm Thượng Sinh cho Hạ Phẩm Hạ Sinh, trong đó A Di Đà Định Ấn được trình diễn ở bên trên lại trùng với ấn Thượng Phẩm Thượng Ấn (còn điện thoại tư vấn là Diệu Quan ngay cạnh Trí Ấn) nêu biểu Thượng Phẩm Thượng Sinh cho nên ấn này rất lôi cuốn thường được thấy nghỉ ngơi tượng đức A Di Đà khi ngồi.
Điều đáng tiếc là thủ ấn của pho tượng A Di Đà miếu Hoàng Kim bây giờ là new được đắp lại gần đây và tô thếp lên.
Còn một văn phiên bản khác cũng nêu về Phật A Di Đà là bia Đại Việt quốc Lý gia đệ tứ đế Sùng Thiện Diên Linh tháp 大越國李 家弟四帝崇善延靈塔 碑, văn phiên bản khắc trên bia chùa Long Đọi thôn Đọi Sơn huyện Duy Tiên thức giấc Hà Nam. Văn bia bởi vì Thượng thư bộ Hình là Nguyễn Công bật soạn, Lý Bảo Cung vâng dung nhan viết chữ. Bia được dựng vào ngày 6 tháng 7 năm thứ hai Thiên Phù Duệ Vũ (20 tháng 8 năm 1121). Bia này tôi gồm thấy đức A Di Đà Phật được nhắc đến trong phần trình bày về tiệc tùng Quảng Chiếu tại tởm đô “Tọa Đa Bảo Như Lai đưa ra thụy tướng; liệt kỷ tằng pháp giá đưa ra chân hình. Thiềm quang đãng thước thần húc đưa ra huy; ngõa dung nhan khai bích vân chi thái. Kỳ thứ, tắc bạch ngân nhị tòa, tả trí A Di Đà đưa ra chân dung; hữu trữ Diệu nhan sắc Thân đưa ra túy chất. Tiếu chết sống thế, kiều phấn phi manh. Linh lung khi thụy tuyết đưa ra dung; xán lạn chiếm thu thiềm chi khiết. Cánh thứ, tắc điểu văn nhị tòa. Tả an Quảng bác bỏ Thân chi từ nhan; hữu bị Ly ba Úy chi diệu tướng. Ký dĩ viên cao các; hựu cánh khởi nguy tằng. Chiếc điệt tố quỳnh; bích thuyên long trạng. Hựu thứ, tắc tượng xỉ nhị tòa. Tả hy Cam Lộ Vương đưa ra nghi; hữu nghiễm Bảo thắng Phật bỏ ra tụy mục.”
Đây là phần bao gồm miêu tả đàn tràng cầu phúc bày các vị trong số đó có 7 vị Phật mà hiện nay vẫn thông dụng tại chùa Việt quan trọng tại miền bắc đó là Thất Bảo Như Lai, cùng khi tra search thủ ấn của Thất Bảo Như Lai (Đa Bảo Như Lai, Bảo chiến thắng Như Lai, Diệu sắc đẹp Thân Như Lai, Ly cha Uý Như Lai, Quảng bác bỏ Thân Như Lai, A Di Đà Như Lai, Cam Lộ vương Như Lai) thì cũng thấy đức A Di Đà Phật tốt kết ấn Định Ấn như trên vẫn đề cập.
Như vậy, bây chừ chúng ta đã có một pho A Di Đà được định danh sinh sống Hoàng Kim gồm y áo tương đương với các tượng cùng các loại ở nhiều nơi nhưng căn bản ở thủ ấn thì hiện nay chưa rõ nguyên trạng ban đầu.
Nhưng kể cả tượng chùa Phật Tích có khác hoàn toàn tương đối về y áo thủ ấn với những tượng đồng đại cùng quanh vùng hay giang sơn thì cũng chưa đủ để xác định đó không hẳn tượng A Di Đà Phật.
Đức A Di Đà còn một thủ ấn nữa rất thú vị thấy đó là ấn Thiền Định tuy nhiên pho tại chùa Phật Tích lại sở hữu điểm cần nghiên cứu thêm kia là các tượng khác lại đặt tay bắt buộc lên lòng tay trái thì tượng tại đây lại đặt lòng tay trái lên ở trên lòng tay phải?
Một vấn đề đặc biệt nữa mà cửa hàng chúng tôi thấy đó lá mẫu mã của tượng này rất đặc trưng so với những tượng trên Việt Nam, tương tự như các tượng Tứ Pháp miếu Dâu thuộc tại xứ kinh Bắc (mặc dù các tượng gỗ này niên đại khoảng tầm thế kỷ XVI, XVII nhưng bảo tồn được các đặc điểm cổ).
Cả 2 pho tượng đều có rất nhiều điểm thông thường về dáng người cao khổng lồ (dáng thanh có vẻ như của người Âu Ấn), đặc biệt là cổ cao đặc điểm hay thấy sinh hoạt tượng Lục Triều. Pho tượng Pháp Vân nhìn phong thái thậm chí còn tồn tại nét cổ hơn hết pho tượng Phật Tích sinh hoạt điểm còn giữ được cả vắt tay phải hướng lên, tay trái hướng xuống, một loại tay ấn rất phổ cập của tượng Phật nam giới Bắc Triều lúc này tay ấn này không hề phổ biến đổi tại các tượng trong tương lai nữa, thậm chí là cả nét khía cạnh với gò má cao với nụ cười cũng giống như như vậy. Phương pháp tạc đôi mắt của tượng Phật Tích thì gồm cổ hơn cùng giống đường nét của mặt Tây Tạng, Ấn Độ, chi tiết áo nếp phủ kín đáo lại tương tự Nam Bắc Triều, áo che vai hình lá sen thì lại tựa như Thiên Y của Tây Tạng, Đảng Hạ, nam Chiếu… đài sen nhỏ tuổi thì lại giống phong cách Ấn.
Đặc điểm văn hóa này còn cho thấy sự ảnh hưởng của fan Hồ tại Giao Châu lúc đó, vì thông thường quy văn hóa truyền thống Lục Triều cũng vì vai trò của fan Hồ nổi lên khắp trần thế khi đó, đến tận nhà Đường sau này cũng đều có gốc gác Tiên Ty, từ loạn Ngũ Đại Thập quốc Việt mới tách bóc ly. Theo một vài tài liệu lịch sử hào hùng thì:
– Sĩ Nhiếp (quê nơi bắt đầu Hà Nam, china ngày nay) đi đâu cũng có rất nhiều người hồ đi cùng, cũng cần được nói thêm bạn Hồ là phương pháp chỉ chung các tộc như Tiên Ty, Hung Nô, Khương Cư, Thổ Phồn, Tây Hạ… trong Tiên Ty lại có các bộ tuyển mộ Dung, Thác Bạt…
– Vua đầu tiên của việt nam là Lý phái nam Đế, quý phái Giao Châu được 5 đời tuy thế gốc gác là tỉnh sơn Tây, thức giấc này trường đoản cú đời Hán Tào cởi đã đem tín đồ Hung Nô mang đến ở nhằm mục đích chia chúng ta ra vị quá đông. Ngay giải pháp xưng Lý Phật Tử của Hậu Lý nam Đế cũng cho thấy tác động phong biện pháp của bí quyết vương triều nơi bắt đầu Hồ.
– Đại sư Khương Tăng Hội cũng là fan Khương Cư.
– Đến mãi trước khi họ Khúc xây nền tự chủ thì vị tiết Độ sứ sớm nhất cũng là Độc Cổ Tổn (họ của Tiên Ty, mặt ngoại của Đường Thái Tổ Lý Uyên).
Những cuộc di dân, ly hợp biến loạn mang đến ta thấy đến tận đời Lý kết cấu dân cư văn hóa truyền thống cũng không hẳn thuần việt như đa phần nghĩ, dường như dáng tín đồ của tượng miếu Phật Tích ngoài tác động của văn hóa Lục Triều, Tùy Đường còn cho biết thêm sự đa dạng chủng loại về chủng tộc đúng theo cư trên khu đất Đại Việt khi đó?
Qua đây bọn họ thấy thêm pho tượng Phật Tích quả thực rất đặc trưng cả ở dáng vẻ người, tư thế, y áo cùng cả thủ ấn nhưng lại vẫn ko thể bác bỏ trọn vẹn cách định danh cũ và chắc hẳn rằng cần nhiều nghiên cứu nữa để giải đáp một bí quyết thỏa đáng về tên gọi của pho tượng.
Diệu hỷ Vichky LeTạp chí nghiên cứu Phật học Số tháng 7/2022
***
Ghi chú: nội dung bài viết thể hiện nay văn phong, lập luận và góc nhìn riêng của tác giả.
Thủ tướng chính phủ nước nhà ký ra quyết định công nhận báu vật Quốc gia. Trong đó, tượng Phật A di đà ở miếu Phật Tích - tỉnh bắc ninh là bảo vật chứa nhiều bí ẩn của lịch sử.
Theo những nhà nghiên cứu, đó là pho tượng Phật xưa nhất xác minh được niên đại của Việt Nam. Văn bia dự án vạn phúc thiền từ bi năm 1057 chép: Vua đơn vị Lý mang đến xây chùa và dựng một ngọn tháp bên trên núi Lạn Kha, bên phía trong tôn trí pho tượng Phật cao sáu thước (1,86 mét, góp phần bệ đạt 2,69 m). Tượng Phật A di đà đã và đang bao phen thăng trầm cùng lịch sử dân tộc. Thời hạn trôi đi, tháp bị đổ, fan dân tra cứu thấy tượng đã hết hết đánh son thếp vàng.
Vào những năm 1940 trong thời kỳ kháng Pháp vì áp dụng tiêu thổ kháng chiến, chùa Phật Tích bị đốt, toàn cảnh bị tiêu diệt nặng và pho tượng cũng bị hư hại vì chưng súng đạn phun vào, gãy phần đầu cùng cổ. Một bạn nông dân vẫn đem đầu tượng về giấu, hoà bình ông rước đầu tượng lại cho cơ quan ban ngành và gắn lại cho đến bây giờ.
Trên bức pháp phương pháp điệu hình lá sen của tượng Phật tất cả vết “vá”. Sư thầy say mê Minh Thiện - trụ trì chùa Phật Tích - bùi ngùi: “Đó chính là những vết đạn mà quân nhân Pháp đã bắn vào tượng. Tượng không vỡ mà lại đành mang áo vá”.
Bao bể dâu, gương mặt của tượng vẫn vẹn nguyên thần thái mà phụ vương ông thuở xưa đã tạc. Khía cạnh tượng hình trái xoan, đôi mắt hé mở, chỏm đầu có nhục khấu nhô lên, tóc xoăn, tai dài, cổ cao tía ngấn, vai rộng, thân dỏng, cố ngồi hơi dướn mình ra phía trước, nhì tay để ngửa trong lòng kết ấn thiền định sản phẩm ma cùng với tay trái để trên tay phải, chân ngồi xếp bởi tròn hình dáng kiết gia.
Thân Phật mặc áo khoác, xếp thành những nếp nhẹ nhàng buông xõa. Tượng ngồi bên trên tòa sen hình phân phối cầu dẹp, trang trí bởi những cánh hoa sen úp cùng ngửa. Trong mỗi cánh lại tạc hình rồng cuốn.
Dưới tòa sen là 1 con sư bốn đội lên, tượng trưng cho Phật lực quy phục được cả mãnh thú. Chân bệ là một trong khối hình chóp, cắt thành bốn bậc, có bình đô hình chén giác. Tô điểm chân bện là hình rồng, sóng, mây, lửa chập chờn, vần vũ.
So cùng với tượng Phật tiện nghi thời công ty Đường bên trung quốc thì tượng Phật Trung Hoa có nét vạm vỡ trong những lúc tượng Phật thời Lý dáng thanh thoát, khiêm tốn gọn..
Sư thầy ưa thích Đức Thiện- trụ trì chùa Phật Tích, nhận định: “Tượng Phật Adiđà mang phong thái nghệ thuật đặc thù của thời Lý, trong mọt giao lưu, tiếp biến văn hóa truyền thống với những trường phái của Ấn Độ và trường phái Lục Triều, Trung Quốc. Theo tôi, sẽ là trường phái nghệ thuật và thẩm mỹ Phật Tích, vì sự phủ rộng của nó trong văn hóa Việt Nam”.
Còn nhà phân tích mỹ thuật Trang Thanh hiền lành thì khẳng định pho tượng này là tác phẩm điêu tương khắc A-di-đà cổ độc nhất vô nhị và triển khai xong nhất của thời Lý mà họ còn giữ giàng được cho tới ngày nay.
Cũng lòng tin đó, nhà phân tích mỹ thuật Thái Bá Vân nhận định rằng với tượng A Di Đà ngơi nghỉ Phật Tích, mỹ thuật Việt Nam đã có được vẻ đẹp nhất cổ điển, về chất cũng như về lượng, nó vừa vặn, thăng bởi với nhân giải pháp dung dị và có nhân của xóm xã cùng dân tộc.
